Cùng với du học sinh VN đến các nước hằng năm là số tiền đôla tính đến hàng tỉ ''đội nón ra đi''. Chảy máu đôla trong lĩnh vực giáo dục không hề nhỏ và có xu hướng ngày càng tăng. Nhiều gia đình gom góp, tích lũy chỉ để gửi ra nước ngoài cho con ăn học.
Trung bình mỗi năm, một du học sinh chi tiêu tương đương 30.000USD cho hai khoản ăn và học - một số tiền khá lớn so với mặt bằng thu nhập trong nước; tuy nhiên, chất lượng thì không phải luôn cao như mong muốn của các bậc phụ huynh. Ngoại trừ những trường có chất lượng đào tạo tốt thì rất nhiều trường ở các nước Singapore, Mỹ, Australia… chất lượng trung bình, thậm chí thấp.
Những trường này sẵn sàng nhận sinh viên quốc tế để thu tiền, dễ dàng cung cấp cho một cái bằng tốt nghiệp đại học. Các cô cậu du học sinh về “nộp” bằng cho cha mẹ như trả món nợ, các bậc phụ huynh khả kính vui vẻ với thành quả du học của con cái và sâu xa là thỏa mãn giấc mộng của chính mình. Nhưng khi vào thực tế công việc, cho thấy năng lực của một cử nhân hay kỹ sư từ nước ngoài về không phải bao giờ cũng lý tưởng như ta tưởng.
Cùng với việc du học ở các nước còn có du học tại chỗ. Các trường nước ngoài vào đầu tư kinh doanh giáo dục đại học tại VN thu tiền rất cao. Dân mình sính ngoại, cứ nghĩ chằm chặp là học trường ngoại chắc chắn hơn trường nội, thế là nộp đôla cho họ. Xin không dám chê các trường thương hiệu nước ngoài đang rất hút khách tại VN, nhưng xin quả quyết rằng nhiều trường trong nước đào tạo có chất lượng ăn đứt các trường mang nhãn hiệu nước ngoài. Thế mà dân mình cứ bỏ tiền tỉ để đi học cho được trường quốc tế mới "đau"!
Vì vậy, chủ trương cho phép xây dựng chương trình đào tạo chất lượng cao trình độ đại học là đúng đắn và cần thiết. Sẽ không công bằng cho các trường đại học khi đòi hỏi phải đào tạo chất lượng cao như các trường chất lượng cao ở nước ngoài khi mặt bằng học phí quá thấp. Muốn có chất lượng cao thì đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất phải tương ứng, cho nên học phí phải cao hơn mặt bằng chung là điều hiển nhiên. Nhiều gia đình không có đủ tiền cho con đi du học ở các trường tốt thì học đại học trong nước theo chương trình chất lượng cao là một lựa chọn phù hợp. Nhiều trường đại học trong nước đào tạo chất lượng cao đúng chuẩn, có uy tín thì chắc chắn sẽ thu hút được sinh viên trong nước, hạn chế chảy máu đôla do lựa chọn các trường nước ngoài kém chất lượng.
Cũng có ý kiến cho rằng chương trình đào tạo chất lượng cao sẽ bất bình đẳng, thậm chí là tạo ra sự bất công cho sinh viên nghèo. Nếu xem xét kỹ lưỡng sẽ thấy hoàn toàn công bằng, các sinh viên đều thụ hưởng chương trình đào tạo đại trà như nhau - tương đương với đầu tư của Nhà nước đối với trường công. Còn những ai có nhu cầu được đào tạo trên mặt bằng chung đó thì phải nộp thêm số tiền tương đương với nhu cầu mà mình được cung cấp.
Cũng tương tự như khi vào cơ sở y tế công, người nào cũng được thụ hưởng dịch vụ y tế trên mặt bằng chung; nhưng nếu ai có nhu cầu được chăm sóc theo dịch vụ đặc biệt thì họ phải đóng tiền thêm cho dịch vụ đó. Chẳng lẽ như vậy là không công bằng đối với bệnh nhân nghèo?
Dư luận băn khoăn thêm một điều, liệu thu học phí cao có đảm bảo chất lượng cao. Xin đừng lo về điều này, bởi vì quy luật thị trường sẽ đào thải những thứ kém chất lượng.
Laodong.com.vn